De film "Che" van Steven Soderbergh, een epos over het revolutionaire leven van Ernesto 'Che' Guevara, werd op het Saharaanse filmfestival bekroond met een Witte Kameel.
Van alle prijzen waarmee Soderbergh's "Che" overladen werd - ondermeer een Gouden Palm nominatie en het beeldje van beste acteur voor Benicio Del Toro op het Festival van Cannes - is de meest surreële ongetwijfeld de Witte Kameel. Dat is de prijs die wordt uitgereikt op het Sahara International Film Festival, dat ieder jaar in de lente plaats vindt in de volstrekte isolatie van de Sahrawi vluchtelingenkampen in de Algerijnse woestijn. Een plaats waar zonnebrillen niet gedragen worden uit modieuze overwegingen, maar uit noodzaak.
Benicio Del Toro zou de Kameel persoonlijk komen afhalen, maar werd door heropnames voor de film "The Wolf Man" in Londen verwacht. Producent Alvaro Longoria was wel aanwezig op de uitreiking. "Hij (Benicio) zou gek geworden zijn. Dit is écht. Dit is wat Benicio en Steven probeerden te vertellen met de film. Het is hier: een volk dat vecht voor zijn waardigheid en zijn land. De principes van Che Guevara zijn heel belangrijk voor hen."
Het zesde Sahara International Film Festival is het enige filmfestival in de wereld dat in een vluchtelingenkamp doorgaat. Het wordt georganiseerd door Spaanse filmmakers om aandacht te vestigen op een politieke rivaliteit die al te vaak vergeten wordt.
Na 130 jaar van koloniale overheersing liet Spanje in 1975 het gebied vallen, waarna het werd ingepalmd door Marokko en Mauritanië. Er volgde een 16-jaar durende oorlog met het Frente Polisario, de Sahrawi bevrijdingsbeweging. In 1991 kon de VN een vredesbestand bemiddelen, waarbij de belofte van een referendum centraal stond. De Sahrawi moesten kunnen kiezen tussen onafhankelijkheid of een vorm van integratie in Marokko, aldus de VN. Een politiek getouwtrek over de voorwaarden voor zo'n referendum brak los, en ondertussen behield Marokko zijn greep op een groot deel van het territorium en de rijkelijk aanwezige grondstoffen. Het bouwde een muur dwars doorheen de Sahara om aanvallen van Polisario af te wenden. De Sahrawi die onder Marokkaanse bezetting leven, zien hun meest fundamentele mensenrechten niet gerespecteerd. En 160.000 van hun landgenoten leven vandaag nog steeds in Algerijnse vluchtelingenkampen.
"Er is een historische verantwoordelijkheid", zei Dafne Fernández, één van de Spaanse actrices die het festival bijwoonde. Fernández is één van de Bekende Spanjaarden die samen haar vriend, Carlos Bardem, en diens broer Javier Bardem, in 2008 een handtekeningencampagne opstartte om hun vaderland zijn verantwoordelijkheid te doen opnemen. Ondermeer de Bardems, Pedro Almodóvar en Penélope Cruz zijn in Spanje zeer geëngageerd in de Saharaanse kwestie.
Het contrast tussen de glitter en glamour die een filmfestival doorgaans met zich meebrengt, en een filmfestival in een vluchtelingenkamp kan haast niet groter zijn: Polisario-vlaggen wapperen daar waar anders de sponsors hun naam zouden laten prijken. Gasten slapen onder duizenden sterren in plaats van in een vijfsterrenhotel. De galazaal is een amfitheater dat op natuurlijke wijze door duinen gevormd wordt. En iedere avond verzamelen Europese bohemiens en Sahrawi zich om samen een selectie van internationale films te bekijken, geprojecteerd op een scherm dat werd vastgemaakt aan de zijkant van een oude vrachtwagen.
Veel van de vertoonde films gaan over onderdrukking en verzet. Bij de selectie: "The Black Pimpernel" van Zwitser Ulf Hultberg over de militaire staatsgreep in Chili in 1973 en de Duitse film "Die Welle" over het functioneren van een totalitaire overheid.
Tijdens het Festival gaven instructeurs uit Spaanse en Cubaanse filmscholen workshops in audiovisuele technieken aan jonge Sahrawi vrouwen. Met internationale fondsen wordt deze zomer een Sahara Filmschool opgetrokken in de kampen, waar een eenjarige opleiding in film en televisie zal worden onderwezen. De kampen krijgen videobibliotheken en geluidsmateriaal.
Hoewel dit ongewone luxe mag lijken voor een vergeten en verarmd woestijnvolk, beschouwen de Sahrawi film en media als een cruciaal element in hun empowerment. "De Sahrawi moeten hun ideeën weergeven vanuit hun eigen standpunt, niet de Europeanen die ons komen bezoeken", zegt Omar Ahmed, betrokken bij de organisatie. "We hebben deze middelen nodig om door het informatie-embargo te breken dat Marokko tegen ons voert, en om onze cultuur en situatie aan de wereld tonen."
Terwijl de VN dit jaar nogmaals een poging onderneemt om een oplossing te vinden, en terwijl het groeiende ongeduld van jonge Sahrawi langzaam omslaat in radicalisme, gaat de propaganda-oorlog door: in hetzelfde weekend waarin het filmfestival doorging, organiseerde de Marokkaanse overheid een cultureel festival in Dakhla, bezette Westelijke Sahara, om de aandacht weg te trekken bij de gebeurtenissen in de vluchtelingenkampen.
Afrika's laatste kolonie Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
Bij ons weten het eerste collectieve werk over de juridische aspecten van het conflict omtrent de Westelijke Sahara. Beschikbaar in het Engels en Frans. Bestel het hier.
Sinds 1975 wordt drie kwart van de Westelijke Sahara bezet door Marokko. Een groot deel van de oorspronkelijke bevolking leeft vandaag nog steeds in vluchtelingenkampen in Algerije. Zij die in het thuisland achterbleven worden door de Marokkaanse bezetters onderworpen aan ernstige mensenrechtenschendingen. Al meer dan 40 jaar wachten de Saharawi op de uitoefening van hun legitiem recht op zelfbeschikking.
